آشنایی با معماری بازارهای سنتی و معرفی چند نمونه از معروفترین بازارهای تاریخی

کد:0557

واژه بازار بسیار کهن است و به معنی محل خرید و فروش و عرضه کالاست. بازار در فارسی میانه به صورت “وازار” و با ترکیب هایی مانند وازارگ (بازاری) و وازارگان (بازرگان) به کار می رفته. در زبان فارسی بازار به عنوان اسم مکان به معنی محل خرید و فروش کالاست واژه بازار در ادبیات فارسی مفهومی وسیع و گسترده دارد و به معنی محل شلوغ و پرازدحام، اعتبار و اهمیت اشخاص و غیره به کار می رفته است.

اصل کلمه بازار خیلی قدیمی است.بازار محل اجتماع محل داد وستد کانون شورشها و اعتصابها سیاستمداریها محل پخش اطلاعات مراوده اشنایی و گاهی اوقات نقش مکانی امنیتی را نیز ایفا می کرده است.در جشنها بازار را چراغانی اینه بندی و ازین بندی می کردند. شهرهایی که در ورودی بازار داشتند را بازارگاه می گفتند.همچنین شهرهایی که محل انبار بوده بارکده نامیده می شده است .

عناصر مختلف بازار عبارتند از:

1)راسته (اصلی ترین عنصر بازار)

2)رسته

3)دالان

4)سرا یا خان

5)خانبار(محل انبار کالا)

6)تیم یا تیمچه

7)قیصریه

8)دکان

البته برخی عناصر فرعی دیگر از جمله قهوه خانه، شربت خانه، چایخانه و … وجود دارد که امروزه اغلب کاربردی ندارند و از بین رفته اند.

در این پروژه چند نمونه از بازارهای قدیمی ایران معرفی می‌شوند. همچنین تمامی پلانها و تصاویر نیز به همراه آن ارائه شده است.

1-بازار وکیل شهر شیراز شاهکار دوران زندیه

بازار وکیل شهر شیراز یکی از مشهورترین و با شکوه ترین بازارهای سنتی و تاریخی ایران است.که به فرمان کریم خان زند (۱۱۷۲- ۱۱۹۳ ه.ق) ساخته شده اکنون در مرکز شهر شیراز (شرق میدان شهدا) قرار گرفته است. مسجد و حمام تاریخی وکیل نیز در کنار این بازار قرار دارند.

این بازار که از نظر معماری دارای سه فضای عبور و مرور (فضایی برای گذر مشتریان) حریم مغازه (به ارتفاع تقریبی ۲پله بالا تر از سطح زمین) فضای مغازه (محل فروش) است دارای پنج در بزرگ است که در چهار سوی آن قرار گرفته است.

هم چنین شامل دو رشته شمالی- جنوبی و شرقی – غربی است که چون صلیبی یکدیگر را قطع می کنند در تقاطع این دو رشته چهارسوق قرار گرفته است که بر روی یک هشتی قرار دارد این چهار سوق دارای طاق بزرگ ضربی محکمی است و در پای طاق نیز چند ترنج آجر کاری شده است.

2- سرای زیبای مشیر یا سرای گلشن شکوه معماری در بازار وکیل شیراز

از آثار دوره قاجاریه در شیراز است که در انتهای جنوبی بازار وکیل در گوشه شرقی آن قرار گرفته است. این سرا که دارای طرح و نقشه ای دایره ای (هشت گوش) است، توسط میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک احداث شده است.

سر در ورودی سرای مشیر، دارای دو طبقه کاشی کاری شده است ودر زیر آن کتیبه ای کاشی کاری شده با زمینه لاجوردی و خط نستعلیق عبارت سرای گلشن بنای مرحمت پناه حاجی میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک شیرازی را نشان می دهد.

3 مجموعه گنجعلی خان کرمان یادگار چشم نواز دوران صفویه

بازار خط مستقیمی است كه در دو سوی آن دو دروازه ورودی و خروجی شهر یعنی دروازه ارگ و دروازه مسجد (وكیل) قرار دارد. طول آن حدود سه كلیومتر است و متشكل از كاروانسراها، سراها و تیمچه هایی است كه همگی در دو راستای عمود بر هم جای گرفته اند. دو بخش از بازار كرمان در زمان یكی از حكام و فرمانروایان این دیار ساخته شده و از حیث ویژگی هایش در ایران، منحصر به فرد و در داخل و خارج كشور زبانزد خاص و عام است.

4- بازار قیصریه لار مجموعه نفیس در استان فارس

بازار قیصریه در شهرستان لار از توابع استان فارس کشور ایران واقع شده‌است. این بازار یک مجموعه نفیس و پرتنوع معماری قدیم ایران است. جلوه‌های بارزی از شیوه‌ها و شگردهای معماری گذشته – از پیش از صفویه، تا قاجاریه در این مجموعه تاریخی بچشم می‌خورد و با آنکه غبار صدها سال بر رخسار آن نشسته‌است، استحکام و قدرت بافت آن کمترین آسیبی ندیده‌است. این معنی را بازار قیصریه لار و کاروانسراهای پیرامون آن با زلزله‌های مهیبی که مغرورانه از سر گذرانده‌اند، بی‌آنکه خدشه‌ای بپذیرند، اثبات کرده‌اند.

5-بازار تبریز بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

بازار تبریز بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بازار سرپوشیده در سطح ایران و قارهٔ آسیا به‌شمار می‌رود. این بازار با مساحتی حدود یک کیلومتر مربع، بزرگ‌ترین بازار سرپوشیدهٔ جهان است. بازار تبریز در مردادماه سال ۱۳۸۹ خورشیدی به عنوان نخستین بازار جهان در فهرست میراث جهانی یونسکوبه ثبت رسیده است. این بازار از بازارچه‌ها، تیمچه‌ها، سراها و کاروانسراهای متعددی تشکیل یافته است. پیش‌تر به جهت قرارگرفتن شهر تبریزبر سر چهارراه جاده ابریشم و گذر روزانهٔ هزاران کاروان از کشورهای مختلف آسیایی، آفریقایی و اروپایی از آن، این شهر و بازار آن از رونق بسیار خوبی برخوردار بوده است.

6- بازار کاشان

بازار کاشان مربوط به دوره صفویه است و در راسته بازار بزرگ شهر واقع شده است. این اثر در تاریخ ۸ شهریور ۱۲۵۵ با شماره ثبت ۱۲۸۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بازار سنتی کاشان یکی از مهمترین و زیباترین بناهای قدیمی کاشان است که از اواسط خیابان بابا افضل تا حدود دروازه دولت ادامه دارد. این بازار با ساماندهی فضاهای معماری و قرار گیری آن در کنار راه‌های بازرگانی باستانی از باشکوهترین و پر رونق‌ترین بازارهای ایران است.  این بازار در دوره های مختلف مورد توجه بسیار سیاحان و مورخان دوران خود بوده است،  بطوريكه هر يك با تعريف و توصيفهاي زياد آنرا ياد كرده اند ، مانند مؤلف كتاب زينت المجالس كه مي گويد : « مثل راسته بازار كاشان در تمام جهان نيست و طول آن بازار تقريباً دو هزار قديم مي باشد . » . در عهد شاه عباس اول نيز در وسط بازار بزرگ ، چهار بازار مفصل بنام قيصريه مشتمل بر مستغلاتي چند از دكاكين و كاروانسراهاي عالي با اسلوب زيبايي ساخته شده است.

پس از پرداخت آنلاین لینک دانلود فایل همان لحظه به طور خودکار به ایمیل شما ارسال خواهد شد.
جهت آموزش خرید از سایت اینجا کلیک کنید.
——————————————————————————————————————-
نام محصول: آشنایی با معماری بازارهای سنتی و معرفی چند نمونه از معروفترین بازارهای تاریخی به‌همراه پلان‌ها و تصاویر